KANSERI YA POROSITATE(PROSTATE)

Porositate (prostate) ni urwungano ruto ruba mumubiri w’igitsina gabo rufasha mu gukora amasohoro (intanga ngabo). Porositate iba munsi gato y’agafuka kabika inkari, ikazenguruka umuyoboro usohora inkari n’amasohoro. Uko umugabo Agana muza bukuru niko na porositate igenda yiyongera mu mubyimba. Iyo ibaye nini cyane nibwo bitera ibibazo byinshi by’ubuzima.

 Mu 1853, J. Adams, umuganga ubaga mu bitaro bya Londres, yasobanuye ikibazo cya mbere cya kanseri ya prostate, yavumbuye mu isuzuma ry’amateka1. Adams yavuze muri raporo ye ko iyi ndwara ari “indwara idasanzwe”. Igitangaje, nyuma y’imyaka 150, kanseri ya prostate yabaye ikibazo gikomeye cy’ubuzima.

Ni indwara y’ibasira porositate aho utunyangingo tw’uyirwaye dukura k’umuvuduko udasanzwe.

1. Ubwoko bwa Kanseri ya porositate:

Kanseri ya porositate igira ubwoko bune bushingiye ku rwego igezeho ikura. Ubwa mbere ni igihe igitangira naho ubwa Kane ari bwo bwanyuma ni igihe igeze  aho itazongera gukura bivuze ko ariyo mbi kurusha ubundi bwoko.

• Iterwa Niki?

• Imirire mibi(indryo y’iganjemo amavuta n’ibindi byongera umubyibuho) Impamvu nyamukuru ihuza imirire na kanseri ya prostate birashoboka ko ari imisemburo. Ibinure bitera kongera umusaruro wa testosterone n’indi misemburo, kandi testosterone ikora kugirango umuvuduko wa kanseri ya prostate wihute. Urwego rwa testosterone nyinshi rushobora gutera kanseri ya prostate isinziriye gukora.
• Gusâaza(gukura) nabyo buri mumpamvu zirera iyo Kanseri akenshi kubera ko umubiri uba utagishobora guhangana n’imihindagurikire yawo no kurekura imisemburo. Ibyo bituma iyo utunyangingo dutangiye gukura bidasanzwe umubiri unanirwa kubihagarika bigatera Kanseri ya porositate.
• Izindi mpamvu nk’umubyibuho ukabije, kuba mumuryango hari uwayirwaye. Byakwihutisha kuyirwara.
• Ubushakashatsi bwagaragaje ko abirabura bayirwara kuruta abandi kwisi.
• Ubukana bwa Kanseri ya porositate:

Kanseri ya porositate ni iya kabiri ikunze kwibasira abantu benshi (nyuma ya kanseri y’ibihaha) ku bagabo ku isi yose, ikabarirwa ku bantu 1,276.106 bashya kandi igatera abantu 358.989 (3,8% by’impfu zose zatewe na kanseri ku bagabo) muri 2018 . Umubare w’impfu za kanseri ya prostate ku isi yose bifitanye isano no kwiyongera imyaka hamwe n’imyaka yo hagati mugihe cyo kwisuzumisha ari imyaka 66.

Twibuke ko ku bagabo b’Abanyafurika-Abanyamerika, umubare w’ababana n’iyi kanseri n’ubwiyongere uri hejuru ugereranije n’Abazungu, aho abantu 158.3 basuzumwe ku bagabo 100.000 kandi impfu zabo zikubye kabiri Abazungu.

Ikarita yerekana igipimo cyagereranijwe cy’imyaka ya kanseri ya porositate ku isi hose muri 2018, ku bagabo harimo n’imyaka yose. Byakozwe na mapchart.net. Amakuru yakuwe muri Globocan.

Mu Rwanda, Kanseri ya prostate izwi nk’imwe mu mpamvu zitera indwara n’impfu mu bagabo mu Rwanda kandi nk’uko ikigo mpuzamahanga gishinzwe ubushakashatsi kuri kanseri (2018) kibitangaza, abaturage 31.9% / 100.000, bafite 24.4% / 100.000 bapfa. Dukurikije ibyavuzwe vuba aha OMS imibare yatangajwe mu 2020 Impfu za Kanseri ya Porositate mu Rwanda zageze kuri 396 cyangwa 0,68% by’impfu zose.

• Ibimenyetseo biranga umurrwayi wa  Kanseri ya porositate:

Kanseri ya prostate ishobora gutera ibimenyetso bikurikira:

• Kuribwa mugihe wihagarika
• Kugabanuka kwingufu mu miyoboro  y’inkari
• Amaraso mu nkari
• Amaraso mu masohoro
• Kubabara amagufwa
• Gutakaza  ibiro
•  Kudafata umurego kw’igitsina gabo.
• Ingorane zo kurwara Kanseri ya porositate:

Ingorane za kanseri ya prostate n’ubuvuzi bwayo zirimo:

• Kanseri irakwirakwira (metastasis). Kanseri ya prostate ishobora gukwirakwira mu ngingo zegeranye, nk’uruhago , ishobora kunyura mu maraso  cyangwa sisitemu ya lymphatike ikajya mu magufa  cyangwa izindi ngingo. Kanseri  ya prostate ikwirakwira mu magufa ishobora gutera ububabare no kwangirika kw’amagufa. Kanseri ya prostate imaze gukwirakwira mu tundi duce tw’umubiri ishobora kugabanyirizwa ubukana ariko  ntibishoboka gukira.

• Ingorane mugufata umurego kw’igitsina gabo. Gukora nabi kw’igitsina  bishobora guturuka kuri kanseri ubwayo cyangwa mu kuyivura, harimo kubaga, imirasire cyangwa kuvura  imisemburo.

• Ubuvuzi bwa Kanseri ya porositate:

Kuvura biterwa n’ubwoko bwa Kanseri ya porositate

Ubwoko bumwe na bumwe bwa kanseri ya prostate bukura buhoro. Ubundi bwoko burakaze kandi busaba kuvurwa  hakoreshejwe imirasire, kubaga, kuvura imisemburo, chimiotherapie cyangwa ubundi buvuzi.

Umurwayi w’iyi kanseri kandi ashobora guhabwa imiti igabanya uburibwe mugihe ari kuribwa bikabije .

• Uburyo bwo kwirinda Kanseri ya porositate:
• Hitamo indyo  yuzuye cyane cyane imbuto n’imboga. Kurya imbuto zitandukanye, imboga n’intete zose. Imbuto n’imboga birimo vitamine nyinshi n’intungamubiri zishobora kugira uruhare mu kurinda iyi kanseri.

• Koresha umubiri. Imyitozo ngororamubiri  itezimbere ubuzima  muri rusange, igufasha kugumana ibiro byawe no kunoza umwuka wawe. Gerageza gukora imyitozo iminsi myinshi y’icyumweru. Niba uri mushya mu gukora siporo, tangira gahoro kandi ukore inzira yawe kugeza ugeze aho ukora  igihe kinini cy’imyitozo buri munsi.
• Komeza ibiro byiza. Niba ufite ibiro byiza, kora kugirango ubibungabunge uhitamo indyo yuzuye kandi ukora siporo iminsi myinshi y’icyumweru. Niba ukeneye kugabanya ibiro, ongeramo imyitozo myinshi kandi ugabanye karori urya buri munsi. Baza umuganga wawe agufashe gukora gahunda yo kugabanya ibiro .
• Vugana na muganga wawe kubyerekeye ibyago byo kurwara kanseri ya prostate. Niba ufite ibyago byinshi byo kurwara kanseri ya prostate, wowe na muganga wawe mushobora gutekereza imiti cyangwa ubundi buryo bwo kuvura kugirango ugabanye ibyago. Ubushakashatsi bumwe bwerekana ko gufata 5-alpha reductase inhibitor, harimo finasteride (Propecia, Proscar) na dutasteride (Avodart), bishobora kugabanya ibyago byose byo kurwara  kanseri ya prostate. Iyi miti ikoreshwa muguhashya kwaguka kwa prostate no guta umusatsi.

Nyamara, ibimenyetso bimwe byerekana ko abantu bafata iyi miti bashobora kuba bafite ibyago byinshi byo kurwara  kanseri ikomeye ya prostate (kanseri yo mu rwego rwo hejuru).

• Amahirwe yo gukira Kanseri ya porositate:

Iyo iyi ndwara ibonywe hakiri Kare iravurwa igakira nibura nyuma y’imyaka itanu

Ubushakashatsi bwagaragaje ko 80%-90% by’abarwayi bipimishije kare bakira  ariko iyo umurwayi atinze kuza Kwa muganga Kanseri ikagera ku bwoko  bwa Kane aribwo bwanyuma hari amahirwe 20% yo gukira mu myaka itanu.

Kanseri ya porositate ni indwara ivurwa igakira ariko abo mu bwoko bwa Kane amahirwe yabo yo gukira ni make ugereranyije nabandi.

1. Inama:

Kanseri ya porositate ni indwara ivurwa igakira iyo ibonywe hakiri Kare, abantu barasabwa kujya Kwa muganga kenshi gashoboka kwipimisha kugira ngo bamenye uko bahagaze.

Kwirinda kurya ibikungahaye ku binure, umubyibuho ukabije kuko byakongera ibyago byo kurwara Kanseri ya porositate.

Muri make twabonye ko Kanseri ya porositate ari indwara itandura y’urwungano mvubuzi ruba mu mubiri w’umugabo ikaba iterwa n’imihindagurikire idasanzwe yo mumubiri nibindi. Tubona ko uyirwaye arangwa no kubabara mugihe cyo kwihagarika no gusohora, kuzana amaraso mu nkari n’amasohoro, kugabanuka k’ubushobozi bwo kunyara no gusohora ariko tubona ko yavurwa igakira mugihe ibonywe hakiri Kare kandi umurwayi akitwabwa ho bikwiye. Kuyirwara si iherezo ry’ubizima